Warto wiedzieć – lista najważniejszych ustaw dotyczących prowadzenia firmy i sprzedaży

Jednymi z najpopularniejszych wpisów na tym blogu są te poruszające problematykę praw przysługujących sprzedawcom i konsumentom. Pojawia się pod nimi mnóstwo dodatkowych pytań dotyczących konkretnych sytuacji lub problemów. Na emaila także otrzymuję sporo pytań z prośbą o pomoc w tej dziedzinie.

W większości wyglądają one mniej więcej tak: miała miejsce sprzedaż.. (tutaj opis); okazało się, że ….(tutaj problem); co teraz mam robić?, na jaką ustawę mam się powołać? W przypadku, gdy znam odpowiedź i mam wolną chwilę to zwykle odpowiadam. Ale czas chyba przygotować kolejną ściągę dla przedsiębiorców. Tym razem z listą najważniejszych ustaw dotyczących prowadzenia firmy, sprzedaży, praw konsumenta, praw przedsiębiorcy, itd. Taki niezbędnik dla początkujących, a potrzebujących.

Zagadnienia prawne prowadzenia działalności handlowej nie są ani łatwe, ani przystępne. Wiele ważnych przepisów jest porozrzucanych po rozmaitych ustawach i rozporządzeniach. Z jednoznaczną interpretacją niektórych artykułów prawnych też bywa różnie.

Podejścia do kwestii prawnych w firmie

W konsekwencji postępowanie przedsiębiorców wobec problematyki prawnej bywa dwojakie: jedni próbują zgłębić tajniki ustawodawstwa, które ich dotyczy, i starają się prowadzić biznes zgodnie z prawem, drudzy natomiast wybierają życie w większej lub mniejszej nieświadomości. A za akty prawne biorą się dopiero w momencie, gdy powstaje spór z kontrahentem lub klientem.

Pomoc prawną można uzyskać na różny sposób. Bardzo łatwo jest znaleźć w internecie kancelarię lub radcę prawnego, którzy za stosowną opłatą służą konsultacjami ewentualnie gotowi są podjęcia się rozwiązania niemal każdej sprawy.

Ale co robić kiedy nasz biznes dopiero raczkuje i nie ma za bardzo środków lub czasu na wynajmowanie profesjonalistów, a przy tym problem nie wydaje się aż taki złożony i gdzieś na pewno jest na niego odpowiednia ustawa? No cóż, pozostaje wtedy tylko usiąść przed komputerem i poszukać odpowiednich zapisów prawnych.

Najważniejsze akty prawne dla przedsiębiorców

Ten wpis ma właśnie na celu pomoc w tych poszukiwaniach. Poniżej postaram się przedstawić listę najważniejszych ustaw i rozporządzeń, które są istotne z punktu widzenia typowego przedsiębiorcy. Spróbuje krótko opisać czego one dotyczą i na jakie pytania możemy znaleźć tam odpowiedzi.

Głównym filtrem jakim się posłużę przeczesując gąszcz różnych ustaw – jest ich praktyczność i prawdopodobieństwo wykorzystania. W końcowym rozrachunku okazuje się więc, że tych najważniejszych artykułów prawnych nie jest wcale tak dużo. Wystarczy wiedzieć jaką ustawę otworzyć, do jakich rozdziałów zajrzeć i co zaznaczyć sobie ku pamięci wężykiem. W wielu przypadkach warto pobrać całe ustawy, wydrukować i mieć zawsze pod ręką.

Teraz proszę wstać bo padną ważne słowa… Najważniejszym źródłem powszechnie obowiązującego prawa w Polsce jest Konstytucja RP. [pssst można już usiąść] Jednakże trudno tam znaleźć zapisy, które okazałyby się przydatne w codziennym funkcjonowania firmy. Te bardziej praktyczne kwestie są opisywane w ustawach oraz rozporządzeniach.

Wszystkie ustawy można znaleźć korzystając z wyszukiwarki Internetowego Systemu Aktów Prawnych. Znajdują się tam wszystkie teksty ogłoszone, a pod nimi wersje ujednolicone (tj. zawierające późniejsze modyfikacje). Celowo nie wstawiałem we wpisie odnośników do konkretnych pdf’ów z ustawą. Zalecam każdorazowo korzystać ze wspomnianej wyszukiwarki – jak wiadomo ustawy się zmieniają, tak samo jak linki do ich najnowszych wersji.

Niezbędnik prawa handlowego – lista najważniejszych ustaw

Kodeks cywilny z dnia 23.04.1964 (Dz.U. nr 16 poz.93 tekst ujedn.)

• Art. 43 w Dziale „Przedsiębiorcy i ich oznaczenia – informacje o tym, czym jest „firma”,
• Art. 56 – 72 – o czynnościach prawnych, zawieraniu umów, składaniu ofert, wyjaśnienie czym jest oferta, a czym zaproszenie do zawarcia umowy,
• Art. 383 – 396 – Ogólne przepisy o zobowiązaniach umownych między przedsiębiorcami oraz przedsiębiorcą i konsumentem,
• Art. 450 – 465 – wykonanie zobowiązań, miejsce i termin spełnienia świadczenia umowy sprzedaży,
• TYTUŁ XI Sprzedaż od art. 535 do 555 – o umowie sprzedaży, obowiązkach sprzedającego i kupującego („I wężykiem, wężykiem!”),
• Art. 556 – 576 rękojmia za wady – dotyczy odpowiedzialności sprzedającego za rzeczy wadliwe (więcej na temat rękojmi oraz warunków jej stosowania znajdziesz pod wskazanym linkiem),
• Art. 577 – 581 gwarancja przy sprzedaży – dotyczy gwarancji producenta, który składa „oświadczenie gwarancyjne” wraz ze sprzedaną rzeczą lub na przykład w reklamie.W kolejnych artykułach znajdziemy także przepisy dotyczące: sprzedaży na raty, sprzedaży na próbę (tj. takiej, która umożliwia klientowi przetestowanie towaru).
• Art. 627 – 646 – o umowie o dzieło,
• Art. 709 – o umowie leasingu,
• Art. 734 – 751 – o umowie zleceniu.
  W KC znajdziemy także uregulowania dotyczące: umów agencyjnych, umów komisu, przewozu (osób i rzeczy), umów ubezpieczenia, itd. Znajdziemy także informacje o pełnomocnictwie, zobowiązaniach, czynach niedozwolonych, odpowiedzialności za wyrządzone szkody.

Ustawa o prawach konsumenta z 30 maja 2014 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 827)

Zawiera kompleksowe informacje o obowiązkach przedsiębiorcy w umowach zawieranych w lokalu, a także poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość. To też źródło wiedzy w kwestii popularnego prawa konsumenta do odstąpienia od umowy. Tej ustawie poświęcone są oddzielne wpisy na tym blogu, gdzie wybrane są najważniejsze zapisy. Tak czy inaczej, jest to lektura obowiązkowa dla wszystkich sprzedających towary konsumentom.

Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
Reguluje ona podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej. Opisywane są tam kwestie koncesji oraz m.in. zasady realizacji czynności kontrolnych prowadzonych przez uprawnione organy w przedsiębiorstwie.

Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Przepisy dotyczące świadczenia wykonywanego przez usługodawcę na własny rachunek, w szczególności usługi budowlane, handlowe oraz usługi świadczone w ramach wykonywanego zawodu. Obowiązki usługodawcy, prawa usługobiorcy.

Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną
Mówiąc krótko, lektura obowiązkowa dla wszystkich właścicieli sklepów internetowych.

Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych
Ustawa reguluje tworzenie, organizację, funkcjonowanie, rozwiązywanie, łączenie, podział i przekształcanie spółek handlowych – osobowych (np. spółki jawnej, komandytowej, partnerskiej) i kapitałowych (sp. z o.o., spółki akcyjnej). Znajdziesz tu odpowiedzi na pytania: kto może reprezentować dany rodzaj spółki przy podpisywaniu umów?; jaka jest odpowiedzialność cywilnoprawna właścicieli?; jakie są obowiązki wspólników?, itd.

Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów
O tym jakie działania są zabronione na rynku, czyli o praktykach nieuczciwej konkurencji (np. nielegalnych porozumieniach, nieuczciwych promocjach, nadużywaniu pozycji dominującej.

Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
O czynach nieuczciwej konkurencji. Przydatna lektura, gdy podejrzewamy, że konkurencja wprowadza klientów w błąd lub utrudnia innym firmom dostęp do rynku.

Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym
Ustawa definiuje nieuczciwe praktyki rynkowe w działalności gospodarczej i zawodowej oraz zasady przeciwdziałania tym praktykom w interesie konsumentów i w interesie publicznym

Rejestr klauzul niedozwolonych – stona www ze spisem
Nie jest to ustawa, tylko miejsce, gdzie każda osoba tworząca regulaminy lub umowy konsumenckie może znaleźć informacje na temat zapisów, które zostały zakazane. Do wspomnianego Rejestru wpisywane są postanowienia umowne uznane za niedozwolone prawomocnym wyrokiem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Gdy umowa zawiera takie niedozwolone postanowienia to są one niewiążące z mocy prawa (oczywiście tylko poszczególne punkty, a nie cała umowa). Ale, jest też dużo „ale” – polecam artykuł na blogu pana Samcika

Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
Dla wszystkich zainteresowanych sprzedażą do jednostek publicznych i tych, których poszukują swojego szczęścia w przetargach publicznych.

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych
Czym są dane osobowe? Kiedy można je przetwarzać? Jakie obowiązki ma firma, która je gromadzi? W jakich sytuacjach jest się zwolnionym z rejestracji baz danych osobowych w GIODO? Jeśli masz takie pytania, w tej ustawie znajdziesz na nie odpowiedź.

Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych
Informacje o ustawowych terminach zapłaty oraz zasadach naliczania odsetek.

Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów
Ustawa określa ogólne wymagania dotyczące bezpieczeństwa produktów, obowiązki producentów i dystrybutorów w zakresie bezpieczeństwa produktów oraz zasady i tryb sprawowania nadzoru w celu zapewnienia bezpieczeństwa produktów wprowadzanych na rynek.

Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
Czyli podstawy z zakresu podatku VAT i jego rozliczania. Dla ambitnych przez duże „A”.

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy
Kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców. Lektura dla wszystkich zatrudniających pracowników.

Oprócz wspomnianych ustaw istnieje szereg innych dotyczących konkretnych działalności gospodarczych, np.: prawo przewozowe, ustawa o przewozie towarów niebezpiecznych, ustawa o rzemiośle, ustawa o działalności ubezpieczeniowej, prawo farmaceutyczne, ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia, ustawa o usługach turystycznych. Działając w danej branży wypada je znać nie tylko ze słyszenia.

Jak wspomniałem tych kluczowych ustaw nie jest wcale tak bardzo dużo. W dużej części nie wymagają one nawet lektury w całości. Tytuły kolejnych działów (rozdziałów) jasno określają, czego one dotyczą, i w ten sposób można szybko zweryfikować, czy te zapisy znajdują się w kręgu naszego zainteresowania. Dodatkowo same ustawy zawierają odnośniki do kolejnych ustaw, regulujących dane zagadnienie w sposób bardziej szczegółowy. Tak więc krok po kroku można dotrzeć do wszystkich interesujących przepisów.